Telegram

آذربایجان

رقص قایتاغی

در آذربایجان, رقص ملی آذربایجان دی ۱۱, ۱۳۹۸

رقص قایتاغی رقصی است نزدیک به لزگینکا با گستردگی وسیع در آذربایجان و منطقه قفقاز . نوع دیگری از رقص است که در آذربایجان با عناوین اوج دوست، یئددی قارداش ، اوغلانلار رقصی اجرا میگردد. 

حرکات رقص عبارت است از چرخشها و دور زدنهای فراوان ، پرشهای فراوان در حال ایستاده بر روی انگشتان پا، حرکات روان بدون حرکت شانه ها، گرفتن دستها بحالت مشت نیمه بسته،  باز کردن یک بازو در حالی که بازوی دیگر نیمه بسته نگهداشته شده  و در نهایت شباهت لباسها.

 

درباره منشا این رقص به یقین نمیتوان گفت که با قایتاقها در ارتباط است. حسن اف(محقق درباره رقص آذربایجانی) با تکیه بر اثر “گلستان ارم” عباس قولو آغا می نویسد: قایتاق ازایالت داغستان است و سپس به این نکته قناعت میکند که یکی از قبایل داغستان، قایتاق، آفریننده این رقص هستند. انواع مختلف قایتاغی دارای حرکات مشابهی هستند. قایتاق یک کلمه تورکی است.

نمونه ویدئوی رقص قایتاغی :

رقص اوزون دره

در آذربایجان, رقص ملی آذربایجان آذر ۲۷, ۱۳۹۸

رقص اوزون دره (به ترکی آذربایجانیUzundərə) از جمله رقص‌های فولکلوریک قدیمی اهالی آذربایجان است.

رقصی است بی‌نهایت جذاب، ظریف و لیریک. این رقص نه تنها در آذربایجان بلکه در گرجستان نیز از جمله رقص‌های دوست داشتنی محسوب می‌شود که یکی از رقصهای انتخابی زیبا برای عروس و داماد هست.

درمنطقه قره‌باغ مابین روستای “آغ دام” و “گؤی تپه” دره ای بنام اوزون دره وجود دارد که در آن از روی عادات و رسوم رقص می‌کردند و براساس نقل قول‌هایی این رقص نیز بنام همین دره نامگذاری گردیده است. بر اساس روایاتی اوزون دره توقف گاه تره کمه‌ها در زمان ییلاق بود و آن‌ها مو قع عبور کردن از این محل در این دره به استراحت می پرداختند و با قبیله‌های دیگری که با آن‌ها رابطه دوستی داشتند در این دره ملاقات می‌کردند و به رقص و شادی می پرداختند و نام این رقص هم اینگونه پدید آمده است. روایت دیگری نیز حاکی از آن است که در زمان بردن عروس از همین دره اندکی در آن توقف می‌کردند و اطرافیان داماد بخصوص بانوان با رقص جلوی عروس وداماد ـ آرزوی سعادت و خوشبختی برای آن‌ها مینمودند.

در بعضی از مناطق مراسم عروسی که از طرف داماد برگزار میشد سه روز طول میکشید. روز چهارم خانم‌ها هم جمع میشدند. نوازندگان خانم (نوازنده قارمون و قاوال) در آخر مراسم عروس را دعوت به رقص می‌کردند. عروس هم رقص “اوزون دره” را اجرا می‌کرده‌است. در مناطقی دیگر این رقص را فقط آقایان اجرا می‌کردند البته حرکات رقص و موسیقی این ملودی برای ایفای بانوان مناسب تر به نظر می‌رسد. امروزه رقص دو نفره آقا و خانم در این رقص، بیشتر استفاده می‌شود. شایان ذکر است که رقص اوزون دره در بعضی از مناطق به صورت یاللی (جمعی و دست به دست هم) اجرا میشه است.

رقص اوزون دره دارای مئلودی ملایم و گوش نواز بوده و بیشتر مختص مراسم جشن و عروسی می‌باشد . آهنگ سازان بسیاری از این رقص بهره جسته‌اند. از جمله “اؤزئییر حاجی بیگ اوف” آهنگ ساز برجسته آذربایجان در اپرای” او اولماسین ـ بو اولسون” از این ملودی و رقص استفاده نموده است

ویدئوی رقص اوزون دره:

رقص آذربایجانی-یاللی

در آذربایجان, رقص ملی آذربایجان آبان ۱۶, ۱۳۹۸
پخش ویدیو

یکی از رقص های قدیمی و فولکلور آذربایجان است که بسیار فراگیر شده است و در بسیاری از مناطق جالمان هم گفته می شود.

 

یاللی، به صورت ریتم آرام و سنگین شروع شده و سپس با صدای سریع، به اتمام می رسد.

 

یاللی به دو صورت است: یاللی رقص و یاللی بازی.

 

رقص یاللی ، ترکیب حرکات معین می باشد که از زمان ها پیش به صورت ریتمیک و با آهنگ می باشد.در ابتدا رقص یاللی با وجود حرکات ساده به وجود می آمد اما به تدریج ترتیب و ترکیب  حرکات رقص یاللی پیچیده تر و زیباتر شده است.

در اوایل یاللی در چهار ریتم اجرا می شد. ابتدا آرام و سنگین شروع شده و تدریجا ریتم تندتر می شد. اما الان یاللی ها در دو ریتم آهسته و سریع اجرا می گردد. اما از لحاظ ساختار رقص هر دو قسمت شباهت زیادی به هم دارند. قسمت اول به شکل آهسته و ملایم اجرا شده اما قسمت دوم حرکات به صورت سریعتر و شادابتر  و همچنین از نظر تکنیکی پیچیده تر و همراه با چرخش های بیشتر صورت می پذیرد. اجرای قسمت دوم نیازمند تمرین و مهارت زیادی می باشد.

 

 سرگروه های یاللی حرفه ترین رقاص ها هستند. چوب به دست یا نی به دست گروه را هدایت و حکمرانی می کنند و دارای مهارت فوق العاده ای هستند. این افراد را با اسم های مختلفی صدا می زنند مثلا : رقاص باشی، یاللی باشی، جنگی باشی، هالای باشی، ائل باشی، توی باشی، مرشد و … این افراد چنان حرمت و قدرت نفوذی پیدا می کنند که سالیان طولانی به مجری و گرداننده های مراسمات و عروسی های مختلف تبدیل می شوند. اکثر اوقات به “یاللی باشی”، شخصی که در انتهای گروه می ایستد، (آیاقچی) کمک می کند.

 

 بر حسب عادت یاللی را در انتهای عروسی ها می رقصند. بله، یاللی دوست داشتنی ترین رقص آذربایجان است. در وصف این رقص، شعرهای زیبای بسیاری سروده شده.

 

هنرمندان زیادی یاللی را در آثار خود وارد کرده اند : اثر «کوراوغلو»ی اوزئییر حاجی‌بی اوف، «هرگز» مسلم ماقومایئو ، اوپراهای «آزاد» جهانگیر جهانگیروو  و «گولشن» سلطان حاجی‌بی اوفو از مشهورترین این آثار می باشند.

 

 

علل و نحوه تاریخی پدید آمدن رقص یاللی:

شکل اولیه و تغییرات بعدی در این رقص ،رقص شناسان و تاریخ شناسان را مجذوب خود کرده است.

 

موردی که خیلی به واقعیت نزدیک می نماید ، این که “یاللی” به شکل اولیه وابتدایی خود، در اطراف شعله آتش – بعنوان منبع نور و گرما و بررندگی – و به صورت جشن ومراسم بوده است. در این مراسم ها ،افراد آتش را بعنوان معبودشان ستایش می کردند. این مراسمات به صورت کاملا طبیعی و ناخودآگاه،  شکل و حالت رقص را به خود می گرفته اند.

همچنین انسان ها پی بردند که برای شکار بهتر، پیروزی در جنگ ها، و حل مسائل و مشکلات زندگی فقط  یکپارچگی و درکنارهم بودن، راه حل مشکلات است.  به این دلیل برای نشان دادن این یکپارچگی دست به دست هم می دادند ( تصاویر روی صخره های پیدا شده در “قوبوستان“، اثبات کننده این مدعاست).

در مورد رقص هایی که دست در دستان هم داده و می رقصیدند، باید گفت که برای هر ملتی که روی این کره خاکی زندگی کرده مثال هایی می توان آورد. در روس ها “پلئتئن”، در اوکراینی ها رقص مردانه “آرکان”، بلاروس ها “کریژاچوک”، گرجی ها “پئرخولی”، مولداوی ها “خورا”، مجارها “خوروموجروش”، رومون ها “خوراماره”، فرانسه ای ها “فراندولا”، یوگوسلاوها ” زاچرپنی وودو، یانو”، سو چئخلرها “چتیرژپارووا”، یونانی ها “سیرتاکی” و نیز چندین و چند رقص دیگر مربوط به این سبک از رقص می باشد.

 

 

  • “یال” همان ردیف است. رقاصان “یاللی” در یک ویا دو ردیف و بعضا هم در چندین ردیف قرار می گیرند. پس ممکن است که این رقص اسم دیگری داشته و به خاطر مطابقت با این مفهوم امروزی بدین صورت درآمده است.
  • تعبیر دیگر این که “یال” به دامنه کوه هم گفته می شود. این فرضیه از همه جالبتر و شاید به حقیقت هم نزدیکتر باشد. این حالت را در ایجاد زنجیری برای تعقیب کردن به منظور شکار صید، شاهد هستیم. شکارچی ها به صورت ردیف ردیف قرار گرفته، دست به دست هم داده، یکی از دیگری اندکی با فاصله قرار می گیرد تا حالتی برای تعقیب شکار به وجود آورد. چون حیوان به سرعت می دود و فرار می کند، بدین ترتیب شکارچی های دوران ابتدایی صید را به سمت “یال” ویا دامنه کوه می کشاندند تا شکار آن آسان شود. و بعد از شکار آن در همان “یال” کوه به شادی می پرداختند. پس بدین ترتیب می توان این گونه نتیجه گرفت که اساس معنای “یاللی” را تعقیب صید و شکار آن تشکیل می دهد. در منطقه قوبوستان هم وجود مناطق هموار و صاف همراه با کوه های سنگی برای این کار شکارچی ها منطقه ای مناسب بوده و دلیلی برای مدعای ذکر شده است.

 

وجود عکس گاو در تصاویر پیدا شده در قوبوستان هم دلیل محمکتر دیگری برای این نظریه است. در این عکس ها همراه با این گاو ، عکس افرادی که به صورت یاللی می رقصند هم، موجود است.

بررسی انواع رقص های یاللی:

 

می توان گفت که رقص یاللی در همه جای آذربایجان فراگیر شده است. این اصلا هم جای تعجب نیست چون این رقص دوره های طولانی به عنوان محبوبترین و دوست داشتنی ترین رقص بوده است.

 

البته این رقص در منطقه “ایلیچ” بیشتر مورد توجه است. در این منطقه هیچ عروسی و مجلس بزم بدون یاللی به سر نمی شود. در چند عصر پیش استادان رقص یاللی این منطقه زبان زد خاص و عام بوده اند.

 

تا زمان های اخیر بیش از صد نوع یاللی با نام های متفاوت وجود داشته است. تعدادی از این ها را افراد مسن به خاطر می آورند. تعدادی از آنها عبارتند از : «دؤنه» ،«جینق ـ جینق»، «گوپو»، «کوردون آغیری»، «قاز ـ قازی»، «هاغیشدا»، «کؤچری»، «اوچ آیاق» یاللی‌سی، «ایکی آیاق» یاللی‌سی، «قالادان قالایا»، «تن‌زره»، «عرفانی»، «قالئیی»، «لئیلی ـ خانی»، «هویناره»، «گولئی‌ناره»، «هانوکئ»، «چوپ ـ چوپو»، «جیران ـ جیران» ، «اوزون دره» (ماهنی‌لی)، «شرانی»، «شروری» و …

در مورد نام های ذکرشده برای یاللی ها روایات مختلف برای محل پدید آمدن آنها موجود است. وبعضا در محل های مختلف به سبک های مختلفی اجرا می شود. مثلا “اوچ آیاق” در “نور اشن” و در “اوردوباد” به سبک های مختلفی اجرا می شود.

بعضی یاللی ها دارای دو اسم بوده اند. مثلا “چوپ-چوپو” همان “دؤرد آیاق” می باشد. “سیساقوتو” بعضا “دیرقویو” هم نامیده می شود. “دؤنه” را می توان با نام “آی دؤنه” هم شنید. “گوپو” بعنوان مورد علاقه ترین و معروف ترین یاللی هم بعضا “زوپا” نامیده می شود. در شکی هم همین یاللی “زوپی-زوپی” نامیده می شود.

نام بعضی از یاللی ها هم خیلی جذاب است. مثلا یاللی “ایکی آیاق”، “اوچ آیاق”، “دؤرد آیاق” بر دوگامه، سه گامه و چهارگامه بودن این رقص ها دلالت دارد.

“تن زره” در معنای طنز خود “قیزیلی تن به تن” می باشد. در ابتدا زنان این رقص را با بزک و دوزک فراوان و انگشترها و جواهرات فراوان ، انجام می دادند.

 

یاللی در “چرچی بوغاز” و “چوماختور” از اراضی ایلیچ آذربایجان، پیشرفت های فراوانی داشته است.

روستای گل آخور

در آذربایجان, طبیعت آذربایجان آبان ۱۶, ۱۳۹۸

 روستای گل آخور

آبشار گل آخور یکی از جاهای دیدنی استان آذربایجان شرقی است که در ۶۰ کیلومتری غرب ورزقان و در جنگل‌ ارسباران قرار گرفته.

فاصله از تبریز

از تبریز تا آبشار گل آخور ۸۸ کیلومتر راه است، چیزی حدود یک ساعت و ۴۰ دقیقه و از جهتی دیگر از مرند هم می‌شود به این آبشار رسید، چیزی در حدود یک ساعت و ربع.

موقفیت جغرافیایی روستای گل آخور

این آبشار در محدوده‌ ورزقان و روستای ارزیل، در دامنه‌ غربی کوه کسبه، در روستایی به نام گل آخور واقع شده است. گل آخور در زبان ترکی یعنی گل ریز؛ البته محلی‌ها به آن چرنا هم می‌گویند.

سه چشمه‌ پر آب که از روستا می‌گذرند و زمین‌ها را سیراب می‌کنند، وقتی باهم یکی می‌شوند، آبشار گل آخور را می‌سازند. بلندی این آبشار ۱۰ متر است و از دره‌ای زیبا سرازیر می‌شود.

ضمن اینکه این آبشار در جنگل ارسباران قرار گرفته که تا محدوده‌ ورزقان کشیده شده‌ و پر از مرتع‌های سبز و منظره‌های تماشایی‌ست. تنوع پوشش گیاهی و هوای خوبش هم انگیزه سفر است.

در مسیری که به آبشار منتهی می‌شود، پله ساخته شده تا گردشگرها به دردسر نیافتند.  امکانات نزدیک آبشار زیاد نیست و سرویس بهداشتی، بوفه، فروشگاه و تعدادی آلاچیق هم دارد.

در محدوده‌ ارزیل و گل آخور جاهای دیدنی دیگری هم هست. اگر اهل کوه‌نوردی هستید، نمی‌شود تا آبشار بروید و راهی قله جلا داغی نشوید. در این مسیر ییلاق‌های سرسبز زیادی هست.

مناطق دیدنی اطراف گل آخور

ییلاق قره قوچ در شمال روستای ارزیل قرار گرفته، ییلاقی سرسبز و خوش آب و هوا. قلعه داشی یکی از آثار تاریخی این منطقه ‌است که در چهار کیلومتری روستای ارزیل واقع شده. این قلعه در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است.

منطقه چیچکلی و دره زیبای سونگون  از دیگر جاهاییست که میتوان رفت. چیچکلی که در زبان ترکی به معنی گلستان و جای پر از گل است در۱۵ کیلومتری ورزقان قرار گرفته و پر از درخت و چمن و گل است.

روستای پلکانی گل آخور هم خودش زیباست و درخت‌های گیلاس، سیب، زردآلو، گلابی، آلبالو، آلو و گردو در آن زیاد است.

چه وسایلی همراه ببریم؟

وقتی در معرض تابش مستقیم آفتاب هستیم، لازم است عینک آفتابی، کلاه و کرم ضدآفتاب همراه ببریم. کوله پشتی سبکی که در آن جعبه‌ کمک‌های اولیه، آب و غذای سبک قرار داده‌ایم، کمک می‌کند موقع راه رفتن دست‌مان آزاد باشد.

اگر بخواهیم به آبشار نزدیک شویم، خیس می‌شویم؛ پس داشتن لباس اضافه کار عاقلانه‌ای‌ست.

بهترین فصل سفر برای رفتن به روستای گل آخر

از اردیبهشت تا آخر تابستان بهترین موقع برای دیدن این منطقه است. به‌ویژه در فصل بهار که آبشار پرآب‌تر است و همه جا سرسبزتر.

جنگلهای ارسباران

در آذربایجان, طبیعت آذربایجان آبان ۱۲, ۱۳۹۸

منطقه ای بهشت گونه که علاوه بر طبیعتی خارق العاده آثار تاریخی و باستانی چشمگیری را در دل خود جای داده و زیبایی های چشم نوازش با حضور ییلاق های فراوان روستایی در آن دوچندان می شود. می توان از ارسباران به عنوان یکی از جاذبه های پرطرفدار شمال غرب ایران نام برد، منطقه ای کوهستانی که در بخش شمالی استان آذربایجان شرقی قرار گرفته است. ترکیب مناظر دلربا، طبیعت بکر و آثار باستانی شگفت انگیز خالق تصویری فریبنده در این نقطه از جهان هستی شده اند، ترکیبی دلنواز که دیدن آن روحتان را نوازش می کند و عقل را از سرتان می پراند. این منطقه بکر جایگاه ۲۱۵ گونه از پرندگان شگفت انگیز، ۲۹ گونه از خزندگان نادر، ۴۸ گونه از پستانداران و ۱۷ نوع ماهی می باشد. در ارسباران آثار باستانی بسیار ارزشمندی نیز یافت می شود که سالانه نظر بسیاری از گردشگران را به خود جلب می کند. از برجسته ترین این آثار می توان به دژ طوماسیاش، کلیسای نازینی و قلعه بابک اشاره کرد. چشمه های آب گرم و سرد این منطقه در میان گدشگران از محبوبیت ویژه ای برخوردارست، ارسباران همچنین افتخار میزبانی از معروف ترین مجتمع آب درمانی کشور به نام تاسیسات آب درمانی کلییر می باشد. بیش از ۷۰ هزار هکتار از زمین های منطقه ارسباران توسط یونسکو به عنوان ذخیره گاه زیست کره به ثبت رسیده است. کوهستان کمتال با ارتفاع ۳۱۰۰ متری یکی از مهم ترین کوه های منطقه ارسباران به شمار می رود، رشته کوه هایی سنگی و شگرف که به لطف داشتن دامنه هایی پرشیب و دسترسی سخت هنوز بکر و دست نخورده باقی مانده، عواملی اند که جذابیتش را دو چندان نموده است.

بایاتیلار

در آذربایجان, ادبیات آذربایجان آبان ۹, ۱۳۹۸

من عاشقم بو داشا

بو توپراغا، بو داشا

ائیله وور که، دشمنی

کله سیندن بو دآشا

یوخسولون ایشی یوخدور

پوللونون پولو چوخدو

تؤخ آجدان خبرسیزدیر

یئییبدیر قارنی تؤخدور

آرازدا آخار قالدی

ترلان اوچدو، سار قالدي

ائليمدن آيري دوشدوم

گؤزلريم باخار قالدي

عزیزیم بیل یاخشی

گؤزلرینی سیل یاخشی

دؤز دور، قیلینج برک کسه ر

کسمک اؤچون دیل یاخشی

سنده چیچک سنده گول

من آغلاییم، سنده گول

گئده ک دره ک بوستاندان

من شاماما، سنده گول

دمیردن چاخماق اؤلماز

یاندیریب یاخماقاؤلماز

او سوزولن گؤزلره

بیر لحظه باخماق اؤلماز

هر کؤمورده تین اؤلماز

هر ایگیدده کین اؤلماز

گل سیررینی مرده دئه

نامردلرده دین اؤلماز

ایگیت قلعه سین ایسته ر

داغین لاله سین ایسته ر

من بالامی ایسته ره م

بالام بالاسین ایسته ر

لای لای بشیگیم لای لای

ائویم ائشیگیم لای لای

سن گئت شیرین یوخویا

چکیم کشیگین لای لای

دامـنان دامـا گلـمیشم

گـؤل درمـاقا گلـمیشم

ایتیر میشم سؤوگیمی

آختـارمـاقا گلـمیـشم

عزیزیـم کیمی گـؤزلر

تارچالان سیمی گؤزلر

ساغ گؤزوم سنه قوربان

سؤل گؤزوم کیمی گؤزلر

عـزیـزیـم آلمـاقالا

بشـقابـا آلمـاقالا

نامرد گلیب مرد اؤلماز

بویونجا قیزیل قالا

آمـــرود آقــاجی هـاچا

الیم دولاشـدی سـاچا

بیر مرد اوغلان ایسترم

منـی گـؤتــوره قــاچــا

من عاشقم مرد اوغول

نامرده آغا، مرده قول

قورخاق تهمت گتیره ر

باش اوجالدار مرد اوغول

من عاشقم مردانا

سوز دئیه ره م مردانا

قورخاغا اوغول دئمز

قوچاق آتا، مرد آنا

آی ایله تک تک دوغار

گون بئله تک تک دوغار

سنین کیمی اوغولانی

آنالار تک تک دوغار

    سبد خرید